Met de Blauwe Knop kunnen inwoners de regie pakken op hun overheidsgegevens; de gegevens die de overheid van hen heeft. De Blauwe Knop is in de basis een beeldmerk waar een set van afspraken achter zit die regelt hoe inwoners hun gegevens kunnen opvragen én hoe ze toestemming kunnen geven om die te delen met andere (overheids-)organisaties. De Blauwe Knop biedt organisaties hulpmiddelen om die afspraken te implementeren.

Regie op eigen gegevens

Op initiatief van het Kloosterhoeveberaad is een project gestart met als doel om informatie uit de administraties van de overheid op een goede manier te ontsluiten richting de inwoner, zodat de inwoner zelf de regie over zijn gegevens kan gaan voeren. De Blauwe Knop is gebaseerd op dit idee. Het sluit aan bij de eerste beelden die er waren bij het te realiseren doel van het initiatief van het Kloosterhoeveberaad: breed gedragen toepassingen om inwoners de mogelijkheid geven om gegevens in te zien, te gebruiken en te delen met andere partijen. 

Eén herkenbare oplossing (‘de Blauwe Knop’)

De Blauwe Knop is het beeldmerk dat hoort bij dergelijke toepassingen. Het beeldmerk kan door de inwoner worden gezien als een ‘keurmerk’ bij toepassingen voor het inzien, gebruiken en delen van zijn persoonsgegevens. Het feit dat de Blauwe Knop als keurmerk is verbonden aan de betreffende toepassing, betekent dat de gebruiker erop kan vertrouwen dat de betrokken partijen voldoen aan de afspraken die zijn gemaakt binnen het systeem behorende bij de Blauwe Knop. Deze zorgt als keurmerk voor herkenning door de inwoner en het vertrouwen de toepassing veilig (maar bewust) en eenvoudig te kunnen gebruiken. 

De Blauwe Knop heeft drie klantbeloften voor gebruikers van de toepassingen die het beeldmerk voeren:

  • De Blauwe Knop maakt regie op gegevens mogelijk
  • De Blauwe Knop helpt om inzicht te krijgen in de eigen gegevens
  • Met de Blauwe Knop kunnen de gegevens gedeeld worden zoals gewenst

Op dit moment bieden gemeenten en uitvoeringsorganisaties al de mogelijkheid om bepaalde persoonlijke gegevens te downloaden. Alleen doet elke organisatie dat weer op haar eigen manier. De gegevens zijn niet altijd compleet en vergelijkbaar gestandaardiseerd. De vraag is of mensen al deze verschillende mogelijkheden op verschillende omgevingen in verschillende vormen nog begrijpen. Daarom hebben we met een aantal gemeenten en uitvoeringsorganisaties ervaring opgedaan met één herkenbare oplossing: de Blauwe Knop.

In het project is het beeldmerk van de Blauwe Knop gebruikt voor drie soorten toepassingen, die invulling geven aan deze regiehandelingen:

  • Blauwe Knop Basis: een toepassing om een gewaarmerkte set persoonlijke gegevens bij één organisatie te downloaden naar het device van de inwoner.
  • Blauwe Knop Centraal: een toepassing om vanuit meerdere organisaties (gegevenshouders) een gewaarmerkte set persoonlijke gegevens te downloaden naar het device van de inwoner, alwaar het in een integraal overzicht wordt aangeboden.
  • Blauwe Knop Plus: een toepassing om een gewaarmerkte set persoonlijke gegevens van één of meerdere gegevenshouders voor (her)gebruik beschikbaar te stellen aan andere partijen, met expliciete toestemming maar zonder directe tussenkomst van de inwoner.

In het project zijn onder de vlag van de Blauwe Knop verschillende toepassingen geïmplementeerd, die een inwoner inzage geven in zijn of haar gegevens. Zo bieden de gemeenten Tilburg, Tholen, Boxtel en Sint-Michielsgestel en het CAK inwoners een overzicht van de schulden bij zij bij de betreffende organisatie hebben en biedt RDW inwoners een overzicht van vaar-, voertuig- en rijbewijsgegevens. Daarnaast is een app ontwikkeld, om inwoners op een eenvoudige wijze één overzicht te geven van hun schulden bij alle (aangesloten) overheidsinstanties. Ook is bij RDW voor inwoners de mogelijkheid gerealiseerd om gegevens te delen met een app, die een melding geeft wanneer iemands rijbewijs is ingezien in het rijbewijsregister van RDW. De inwoner geeft in dit geval toestemming aan RDW om die gegevens te delen met de aanbieder van de app.

Draagvlakonderzoek onder inwoners wijst uit dat zij in dit domein een duidelijke rol zien voor de overheid. Zo geeft 8 op de 10 Nederlanders aan dat zij het belangrijk vinden dat de overheid hen inzicht biedt in en helpt bij het gebruik van online persoonsgegevens. Ook onder organisaties is er draagvlak voor gebruik van de Blauwe Knop, waarbij wel enkele belangrijke voorwaarden moeten zijn ingevuld. De belangrijkste voorwaarde voor implementatie van de Blauwe Knop is voor hen landelijke acceptatie en intentie tot implementatie door een grote groep organisaties. Als het niet breed gedragen wordt, heeft het geen zin.

Het project heeft laten zien dat het mogelijk is om concreet aan de slag gaan met toepassingen van regie op gegevens. Tegelijkertijd is echter duidelijk, dat voor een bredere opschaling van toepassingen van de Blauwe Knop wel bepaalde randvoorwaarden moeten worden ingevuld. Die randvoorwaarden en de assen waarlangs kan worden opgeschaald, zijn opgetekend in het eindrapport van het project. Die rapport is door het projectteam van RDW en VNG Realisatie op basis van de ervaringen die zijn opgedaan, opgeleverd. De bevindingen en adviezen zijn opgenomen in dit rapport, dat ingezien kan worden onder het kopje rapportage (zie verderop).

Samenvattend, op basis van de ervaringen en bevindingen in dit rapport, kan worden gesteld dat de Blauwe Knop het beeldmerk kan zijn dat op een herkenbare manier betekenisvolle regie op gegevens voor inwoners symboliseert en vertegenwoordigt.

Documenten

Toepassing van de Blauwe Knop: schulden

Een belangrijk domein voor de Blauwe Knop is dat van de schulden. Het initiatief is oorspronkelijk genomen op basis van de bevindingen in dit domein. Het verzamelen van de volledige en juiste gegevens voor eigen inzicht en overzicht, als start van een proces van schuldhulpverlening of eigen initiatief om de problemen aan te pakken, blijkt een lastige opgave. De Blauwe Knop kan op verschillende manieren helpen bij dit probleem. Zo is in een proeftuin een toepassing ontwikkeld die inwoners een geaggregeerd overzicht biedt van alle schulden die hij of zij heeft bij de overheid. Dit overzicht wordt alleen voor de inwoner zelf beschikbaar gemaakt. In dit filmpje leggen we kort uit wat de oplossing inhoudt.

In de praktijk

De gemeenten Boxtel, Sint-Michielsgestel, Tilburg en Tholen bieden de Blauwe Knop op hun webomgeving aan. Ook de uitvoeringsorganisaties CAK en RDW, bieden de Blauwe Knop aan op hun omgeving. 

Gemeenten en andere overheidsinstanties die willen aanhaken bij de Blauwe Knop, kunnen hun voordeel doen met de ervaringen van de partijen die al meedoen. Ook kunnen zij gebruik maken van de Blauwe Knop-toolkit. Deze toolkit staat hier en bevat de volgende onderdelen:

  • Generieke content voor op de website, die de inwoner helpt bij het gebruik van de Blauwe Knop
  • Beeldmerk van de Blauwe Knop in verschillende formaten
  • Voorbeelden van online klantreizen bij andere organisaties
  • Architectuurkaders voor implementatie
  • Voorbeeldcode van andere implementaties en standaarden voor API’s in het backoffice
  • Voorbeelden van de output (pdf-download) van andere organisaties
  • Functionele kader (richtlijnen) voor implementatie op de webomgeving
  • Stappenplan voor implementatie van de Blauwe Knop

Zo is de pilot een mooi voorbeeld van ‘samen organiseren’: in plaats van dat elke partij zelf aan de slag gaat, maken de toolkit en de gedeelde ervaringen de implementatie van de Blauwe Knop een stuk eenvoudiger.

 

Aan de slag

Wilt u ook aan de slag met de Blauwe Knop? Neem dan contact met ons op.